19 Mayıs 1919 tarihi, Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki en önemli dönüm noktalarından bir tanesidir. Atatürk’ün milli mücadeleyi başlatmak için Samsun’a ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs, Atatürk’ü anma Gençlik ve Spor Bayramıdır. Atatürk Millî Mücadele esnasında, eskimiş güncelliğini yitirmiş anlayışlar yerine Türk milletini ileri götürecek genç fikirlerin olduğunu görmüştü. Bu sebeple de “gençlik” kavramı Atatürk için daha farklı bir anlam ve önem taşımaktaydı. Atatürk gençlerden bahsederken, yaş kavramı dışında fikri olarak gençlikten yani, fikirde yenilikten bahsetmiştir.
Atatürk’ü anma, Gençlik ve Spor Bayramının Tarihi
Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki en önemli olaylardan biri Atatürk’ün Samsun’a ayak basışıdır. Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı ardından kötüleşen koşullar içerisinde kurtuluş çareleri arar iken büyük bir önder Mustafa Kemal Atatürk meydana çıktı ve Samsun’a ayak basarak kurtuluş yolunu açtı. Bu nedenle Atatürk’ün İstanbul’dan başlayan yolculuğu, kurtuluş döneminin başlangıcını ifade eder. Samsun’a ayak basışının taşıdığı ehemmiyet Atatürk’ün Büyük Nutku’nu 19 Mayıs 1919 Samsun’a çıkışı ile başlatmasından anlaşılmaktadır ki şimdi bu yolculuğu kısaca anlatmaya çalışalım.
Samsun işgal kuvvetleri için mühim noktalardan biriydi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahipti ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilen bir kapıydı. İngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a geçmiş ve oraya askerî birlik çıkarmışlardı. Buna reaksiyon olarak Türk Makinalı Tüfek birliğinden Hamdi ismindeki bir teğmenin askerlerini alarak dağa çıkması dikkatleri bu bölgeye çekti ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin de Türk halkının silahlandığı konusundaki şikâyetleri üstüne bu bölgeye güvenilen bir kumandanın olağandışı yetkilerle gönderilmesine karar verildi.
Bu komutan Mustafa Kemal Atatürk’tü ve Atatürk uzun zamandan beri ülkenin içerisinde bulunduğu bu ümitsiz hale üzülüyor ve bir şeyler uygulamak için Anadolu’ya geçmek istiyordu. Bu onun için bulunmaz fırsattır.
Atatürk beraberindeki 18 kişiyle birlikte 16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra “Bandırma” ismindeki eski bir vapurla İstanbul’dan yola çıkmıştır. 17 Mayıs 1919 Cumartesi günü Bandırma Vapuru saat 21.40 sıralarında İnebolu’ya varmıştır. 18 Mayıs 1919 Pazartesi günü beklenilen yolculuğun sonuna gelinmiştir.
Atatürk, İstanbul’dan başlayan ve Samsun’da sona eren seyahat sırasında görevli bir askerdi ve giyimi de buna uygundu fakat Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker değil, sivil olarak hareket edecekti.
Atatürk’ün Samsun’a çıkışında gördüğü görünüm iyi değildi. Şehirde İngiliz işgal kuvvetleri vardı. Pontusçular sokaklarda kol geziyordu. Halk kendisini koruyamayacak durumdaydı. Atatürk bugün müze durumuna getirilen Hıntıka Palas’ta kaldıkları zaman içerisinde daima bu problemleri düşündü. Yolculukta geçirdiği uykusuz geceler sona ermemişti; durumun vahametinin yarattığı endişe devam ediyordu. Ama onda ve onun gibi düşünenlerdeki azim engelleri aşmalarına yardımcı oluyordu.
Bu seyahat Türk Milleti için bir dönüm noktası ve kurtuluşun başlangıcı oldu. Millî Mücadele’yi başlatmak üzere Samsun’da Anadolu topraklarına bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinin önemi sebebiyle de 19 Mayıs’ı Türk gençliğine hediye etti.
Atatürk’ü anma, Gençlik ve Spor Bayramı nasıl kutlanır?
Her sene 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı Türkiye’nin dört bir yerinde etkinliklerle kutlanır. “Sevgi Bayrağı” olarak nitelendirilen dev bir sancak Kurtuluş Yolu’ndaki Tütün İskelesi’nden karaya çıkarılarak Samsun valisine verilir. Daha sonra sancak, Cumhurbaşkanı’na sunulmak üzere genç atletlere teslim edilir. Samsun’dan yola çıkarılarak Amasya, Tokat, Sivas, Erzincan, Erzurum, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Kırıkkale’den sonra 19 Mayıs törenlerinde Ankara’da Cumhurbaşkanına takdim edilir.
Şehirlerin Atatürk anıtlarının olduğu yerlerde törenler ve geçitler düzenlenir. Törenler saygı duruşu ve İstiklal Marşının okunmasıyla başlar. Daha sonra stadyumlarda spor gösterileri sunulur.
Bu günü onurlandırmak için 19 Mayıs etkinliklerinin düzenlendiği alanlarda diğer insanlarla bir araya gelebilirsiniz. Günün anlam ve önemini gelecek nesillere aktarabilmek için düzenlenen çalışmalara da katkı sağlayabilirsiniz. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk adımı sayılan bu günde fedakârca uğraş veren atalarımızı anabilirsiniz.
19 Mayıs 1919, milletimizin, Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde işgal devletlerine karşı istiklal ateşini yaktığı zaferin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasına uzanan sürecin ilk adımıdır. Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı olarak kutladığımız 19 Mayıs, hem ulusal mücadelemizin silinmez bir hatırası, üstelik yüzünü geleceğe dönük nesillerin en büyük esin kaynağıdır.
